Egzotarium w Sosnowcu to dziś relikt poprzedniej epoki, dlatego będzie przebudowane

Po remoncie szklany pawilon znacznie „urośnie“ i zmieni się w Centrum Edukacji Ekologicznej. Przybędzie miejsca dla roślin i zwierząt. Będą tez nowe atrakcje dla zwiedzających.
Tymczasem jednak przenieśmy się w bardziej odległe czasy, do połowy lat pięćdziesiątych, kiedy to sosnowieckie Egzotarium z pompa otwarto.

Otwarte w 1956 roku

Pierwsi goście pojawili się tu 21 lipca 1956 roku, dzień przed bardzo ważnym w tamtych czasach świętem 22 lipca. Właśnie wtedy zwykle oddawano do użytku najważniejsze inwestycje. Tym razem również tak było. Tyle, ze uroczystości odbyły się w przededniu tego święta.

By ten egzotyczny zakątek w Zagłębiu mógł powstać, powołano Komitet Budowy Egzotarium przy Zarządzie Zieleni Miejskiej w Sosnowcu. Sosnowiczanie mogli tu obejrzeć prawie dwa tysiące różnego rodzaju gatunków roślin i zwierząt, były akwaria i terraria. Zwiedzających nie brakowało.
Tak zostało do dziś, jednak dzisiejszemu budynkowi Egzotarium daleko do ideału. Ciasnota i czas odciskają piętno zarówno na samych „mieszkańcach“ palmiarni, jak i na zwiedzających, którzy wolą często pojechać do bardziej nowoczesnych placówek tego typu jak choćby Palmiarnia w Gliwicach.

Będzie przebudowa egzotarium

W tym roku Sosnowiec otrzymał 15,3 mln zł dofinansowania na budowę Centrum Edukacji Ekologicznej – Egzotarium oraz zagospodarowanie terenów Parku Tysiąclecia przy ul. Baczyńskiego. Na to dofinansowanie tego, szerszego niż tylko przebudowa Egzotarium, projektu miasto czekało od kilku lat. Projekt składa się z dwóch części - utworzenia Centrum Edukacji Ekologicznej - Egzotarium i rewitalizacji 42 ha terenów zielonych w Parku Tysiąclecia. Szacunkowy koszt inwestycji wynosi 43 mln zł. w tym Projekt Centrum Edukacji Ekologicznej – Przebudowa obiektu Egzotarium 37 mln zł, a rewitalizacja Parku Tysiąclecia 6 mln zł.
Obecne Egzotarium zamieni się w Centrum Edukacji Ekologicznej-Egzotarium. W założeniu ma zachować dziedzictwo historyczne oraz kolekcje prezentowane dotychczas w tym miejscu, jednocześnie rozszerzając zakres swojej działalności. Prace powinny zakończyć się po 2 latach od rozpoczęcia robót. W ciągu najbliższych tygodni zostanie ogłoszony przetarg na wykonawcę tej inwestycji.

Nowe atrakcje

W nowym będziemy mogli podziwiać kolekcję ryb dorzecza Przemszy, a otoczenie budynku będą stanowić rodzime siedliska roślinne: biotop grądowy, zbiorowisko szuwarowe i murawa kserotermiczna. W budynku powstaną dwie nowoczesne klasy lekcyjne, wyposażone w komputery, mikroskopy, systemy multimedialne itp., gdzie m.in. uczniowie okolicznych szkół będą mogli odbywać lekcje przyrody, biologii, geografii. Będzie tam można prowadzić warsztaty, wykłady, wystawy, a wszystko to przy pięknym widoku na tropikalne rośliny i zwierzęta w palmiarni. Powstanie również mini kino, w którym każdy odwiedzający będzie mógł obejrzeć film edukacyjny, dotyczący rodzimej przyrody. Korytarze i hole CEE stanowić będą przestrzeń ekspozycyjną dla wystaw stałych i czasowych. W budynku znajdzie swoje miejsce również kawiarnia.

Ścieżkę edukacyjną wewnątrz budynku zwiedzający będzie zaczynał od poziomu -1. W tej części CEE znajdą się olbrzymie akwaria z rodzimymi gatunkami ryb, a także z rybami z całego świata m.in. duch amazoński (Apteronotus albifrons), pielęgnica szmaragdowa (Hypselecara temporalis), arowana srebrna (Osteoglossum bicirrhosum), płaszczki słodkowodne (Potamotrygonidae sp.), wisłonos amerykański (Polydon spathula). W terrariach aqaterrariach będzie można podziwiać też gady i owady m.in. zaskroniec (Natrix natrix) i pająk topik (Argyroneta aquatica), anakonda zielona (Eunectes murinus) (odpowiednik rodzimego zaskrońca), ptaszniki i drzewołazy Dendrobates - jadowite żaby, które o stopniu swojej jadowitości informują poprzez zabarwienie skóry.

Następnie ścieżka edukacyjna będzie prowadziła zwiedzającego do palmiarni na poziom parteru. Palmiarnia nie będzie jak dotychczas jedynie ogrodem botanicznym. Na tym poziomie głównymi eksponatami będą rośliny, ale wśród roślin projektantom udało się znaleźć miejsce także dla zwierząt m.in. legwan zielony (Iguana iguana), żółw żabuti (Geochelone carbonaria ), bazyliszek płatkogłowy (Basiliscus plumifrons), legwan czarny (Ctenosaura similis), boa dusiciel (Boa constrictor), pyton rombowy (Morelia spilota), pyton siatkowany (Python reticulatus), boa tęczowy brazylijski (Epicrates cenchria cenchria), anolis kubański (Anolis equestris), kajman okularowy (Caiman crocodilus), badylarka pospolita (Micromys minutus), tukan wielki (Ramphastos toco).

Trzy strefy w palmiarni

Sama palmiarnia podzielona będzie na trzy strefy: strefę klimatu śródziemnomorskiego, strefę pustynną i tropikalną, w każdej panować będą inne warunki. Sterowanie klimatem odbywać się będzie poprzez zapewnienie prawidłowej temperatury, wilgotności i światła, tak aby warunki zbliżone były jak najbardziej do tych panujących w naturze. Podróż po CEE Egzotarium kończyć się będzie na szczycie rampy, która kieruje zwiedzających na poziom +1. W tym miejscu znajdują się sale lekcyjne, przestrzeń wystawiennicza wystaw stałych czasowych, kino edukacyjne, a także w kawiarnia, w której zwiedzający będą mogli odpocząć po długim zwiedzaniu.

Zmieni się otoczenie egzotarium

Ale to nie koniec atrakcji. Otoczenie CEE także będzie pełnić role edukacyjną, wzdłuż szklanej elewacji palmiarni zostanie wybudowany długi zbiornik wodny, gdzie zostanie utworzone rodzime zbiorowisko szuwarowe – szuwaru mozgi trzcinowatej Phalaridetum arundinaceae. To siedlisko porasta brzegi cieków i zbiorników wodnych – szuwar jest odzwierciedleniem biotopu znajdującego się pierwotnie nad brzegiem rzeki Przemszy. Wraz z rozwojem antropopresji i rozwojem turystyki, coraz więcej bagien i terenów jest osuszanych, a co za tym idzie, tego typu siedliska są niszczone – w tym miejscu zwiedzający będą mieli okazję zobaczyć rośliny, które są zagrożone wyginięciem (grzybieńczyk wodny (Nymphoides peltata), marsylia czterolistna (Marsilea quadrifolia), grzybień biały (Nymphaea alba)). Zwiedzający dowiedzą się, że siedlisko to ma duży wpływ na oczyszczanie wody, a ponadto jest domem dla wielu gatunków ważek i innych owadów. W zbiorniku wodnym znajdzie się żółw błotny (Emys orbicularis). Podobnie jak w naturze na bliskimi sąsiadami szuwarów wokół CEE są murawy kserotermiczne Festuco - Brometea. Tu gatunki roślin zostały dobrane przede wszystkim pod kątem synergii jaka występuje pomiędzy nimi, a owadami. Wybrane zostały gatunki wczesno-, średnio- i późno kwitnące. Mieszkańcy będą mieli także możliwość odpocząć w cieniu drzew grądu środkowoeuropejskiego.