Cmentarze w Sosnowcu nauczą nas historii. Zobaczcie kto tu spoczywa

Cmentarze w Sosnowcu istnieją dzisiaj niemalże w każdej sosnowieckiej dzielnicy. Jedną są starsze, inne nowsze, ale każdy z nich jutro i w niedzielę zapełni się tłumami sosnowiczan i mieszkańców innych miast. Dzień Wszystkich Świętych i przypadające 2 listopada Zaduszki mocno wrosły już w polską tradycję. To święto rzymskokatolickie, ale z racji dnia wolnego od pracy cmentarze odwiedzają 1 listopada równiez osoby innych wyznań.
Święto Wszystkich Świętych ustanowił w 610 roku papież Bonifacy IV. Jego datę na 1 listopada ustalił z kolei w 731 roku papież Grzegorz III. Oprócz rzymskich katolików uznaje je także m.in. Kościół anglikańskich oraz część kościołów luterańskich. Święta Wszystkich Świętych jako takiego nia ma w Kościele prawosławnym, ale utożsamiana jest z nim tak zwana Radunica przypadająca według tradycji w drugi wtorek po Passze.

Był rok 1894, gdy rozpoczęło się funkcjonowanie cmentarza przy ul. Smutnej w Sosnowcu. Do dzisiaj zachował się jego wielowyznaniowy charakter, bo oprócz zajmującego największą powierzchnię cmentarza rzymskokatolickiego są tu też nekropolie: prawosławna, ewangelicka i żydowska - wszystkie czynne.
Cmentarz przy ul. Smutnej to prawdziwa historia Sosnowca. To tutaj pochowano wielu znamienitych obywateli miasta. Na cmentarzu ewangelickim warto zobaczyć Mauzoleum Dietlów, ale też groby innych sosnowieckich przemysłowców: Gamperów, Lamprechtów czy Meyerholdów. Na nekropolii prawosławnej zachowały się z kolei nagrobki, na których nazwiska zmarłych wypisane są jeszcze zgodnie z zasadami pisowni języka rosyjskiego obowiązującymi przed rewolucją październikową.

Interesujące są również inne sosnowieckie cmentarze. Od 1896 roku funkcjonuje cmentarz zagórsko-środulski przy ul. Zuzanny. Oprócz grobów rodzinnych w okresie Wszystkich Świętych sosnowiczanie zapalają tutaj znicze na mogiłach powstańców styczniowych, robotników zabitych przez wojsko rosyjskie pod hutą Katarzyna, żołnierzy radzieckich czy Stanisławy i Edwarda Gierków. Na uwagę zasługują również grób lekarza Aleksandra Widery, który był pierwowzorem postaci doktora Judyma z powieści Stefana Żeromskiego czy mauzoleum rodziny Wrzosków, aktualnie zamienione na magazyn artykułów budowlanych...
W 1908 roku rozpoczyna się z kolei historia dwóch innych, położonych blisko siebie cmentarzy w Sosnowcu: na Pekinie i na Walcowni. Ten pierwszy początkowo był małą wiejską nekropolią. Po tym jednak, jak między Zagórzem a Klimontowem powstały nowe osiedla, pojawiło się tu jednak wiele nowych grobów. Pochowano tutaj między innymi rozstrzelanych przez Niemców więźniów obozu przy ulicy 1 Maja, a także zastrzelonych również przez Niemców czterech mieszkańców Klimontowa, którzy we wrześniu 1939 roku pomagali polskim żołnierzom-lotnikom, którzy z prowizorycznego lotniska położonego tuż przy cmentarzu wyruszali atakować wroga.
Na cmentarzu na Walcowni, którzy podlega parafii św. Barbary na Sielcu znajdziemy m.in. mogiły powstańców styczniowych, żołnierzy poległych podczas wojny polsko-radzieckiej w 1920 roku oraz we wrześniu 1939 roku czy powstańców warszawskich. Pochowani zostali tutaj również ks. Władysław Mach, długoletni proboszcz parafii św. Barbary czy komunista Paweł Targosz, w czasach PRL-u patron ulicy na Walcowni.

Z okazji Wszystkich Świętych, tradycyjnie na łamach "DZ" wspominamy też wybitnych sosnowiczan, którzy odeszli w ciągu ostatniego roku. W listopadzie zmarła pisarka i działaczka kulturalna Zdzisława Gwiazda, miesiąc później pożegnaliśmy propagatorkę muzyki związaną przez wiele lat z Miejskim Klubem im. Jana Kiepury Kamilę Kiełbińską oraz honorową obywatelkę Sosnowca, wdowę po Janie Kiepurze Martę Eggerth. Luty przyniósł informację o zgonie kronikarza zagłębiowskiego sportu prof. Mirosława Ponczka, a marzec o śmierci Czesława Uznańskiego, znakomitego przed laty piłkarza Zagłębia, zdobywcy pierwszej w historii bramki na Stadionie Ludowym. W kwietniu zmarli malarz Karol Bondarenko i wybitny szablista Rafał Sznajder. W czerwcu pożegnaliśmy byłego dyrektora IV LO im. St. Staszica i byłego przewodniczącego Rady Miejskiej Bogusława Kabałę. W lipcu zmarł były właściciel piłkarskiego Zagłębia Krzysztof Szatan, a w sierpniu wieloletni trener drużyn młodzieżowych w tym klubie Waldemar Torbus. We wrześniu zmarł dziennikarz i regionalista Ireneusz Łęczek.